Nu al bal met Henri Bontenbal

The Man, the Politician, the Tweep

Voor kersvers CDA-kartrekker Henri Bontenbal was het pas na drie maal scheepsrecht: nadat hij tijdelijk de zieke Pieter Omtzigt verving in de Kamer en daarna de eveneens uitgevallen Harry van der Molen, wordt het plekje op het pluche voor de veertigjarige Rotterdammer pas definitief wanneer Wopke Hoekstra zijn Kamerzetel verruilt voor een plekje in Vak K.

Nou kun je daarover sneren dat de nieuwe leider uit een dunne spoeling komt en duidelijk geen vooraf ingewerkte en goed warmgelopen kroonprins is, maar tegelijkertijd is het ook best dapper om de handschoen op te durven pakken bij een partij in doodsnood, waar Kamerleden en bewindslieden en zelfs de voorzitter heel hard bij weglopen. Om over de reeds vertrokken kiezers maar te zwijgen.

Die mensen moet je terugwinnen en het is derhalve logisch dat het CDA probeert de onbekende nieuwe jongeling zo goed mogelijk te presenteren in de media. Daarin kwamen de allerlei ronkende kernwoordjes van geoliede campagnetactieken terug: buitenstaander, fris gezicht, opnieuw die volkspartij willen zijn.

Maar het is 2023 en Bontenbal is een vrij jonge kerel, dus is er ook een Twittergeschiedenis. En toen werd het interessant…

Niet alleen zijn bepaalde grappen, sneren en uitingen van Bontenbal opzichtig in contrast met de manier waarop de keurige jongen in de camera’s van Nieuwsuur kijkt, we waren getuige van hetzelfde effect als bij Frans Timmermans (zij het in relatieve orde van grootte): het media-establishment bevroeg Bontenbal niet op zijn uitingen uit het (recente) verleden, maar leek pal vóór hem te gaan staan, om hem te beschermen tegen critici. Media en macht: twee handen, één buik.

Bij NPO Rijnmond, in zijn eigen stad, is het waarom daarvan het meest helder: Omdat de ‘verkeerde’ mensen hem niet pruimen: “Populistisch rechts heeft je al in het vizier”, schreven ze, waarna het bekende - en overtrokken - cliché over ‘haat en bedreiging' in de mail (mijn gok: handjevol onaardige mails, hooguit) meteen gevolgd wordt door een gezellige gezinsvraag:

Nou ben ik echt geen fan van diep in iemands verleden graven om hem of haar op te hangen aan één oude grap die nu zogenaamd ‘niet meer zou kunnen’. Maar in het geval van Henri Bontenbal gaat het over tamelijk recente uitingen, waar best wat kritische persvragen bij gesteld mogen worden.

Zo toont jonge de verbinder Henri van TV en uit de krant zich op internet met regelmaat arrogant en verheven, zijn er uitingen van hem te vinden waarin hij “bijna” wenst dat corona geen dikkerds of ouderen zou pakken, maar ‘domme mensen’ (waarmee hij specifiek lockdown-criticus Ewald Engelen bedoelde), is er natuurlijk het sarcastische maar zéér oncollegiale ‘sensibiliseren’ een-tweetje tussen hem en fractiegenoot Derk Boswijk over de rug van hun zieke collega Omtzigt, zou hij willen dat “fakenews” strafbaar wordt gesteld en wie het waagt om met enige scepsis naar klimaatverandering of -beleid te kijken, heeft al helemaal de Henri aan het dansen:

Dat zijn allemaal geen tweets uit 2012, maar uit 2018, 2019, 2020 - tamelijk recent dus. Dan heb je het niet over een “andere Henri” of een veranderd mens, dan krijg je inzage in een karakter. Uitingen kun je aanpassen aan je publieke presentatie, maar de persoonlijkheid en het karakter van een mens veranderen niet. Dit is gewoon dezelfde Henri als degene die het CDA vandaag moet leiden:

De discrepantie tussen het mediabeeld en het door hemzelf en zijn partij geschetste personage is niet enorm groot, maar er zit wél lucht tussen. Lucht die met kritische vragen gevuld zou kunnen (en moeten) worden. Want als mensen deze context eerlijk kregen voorgelegd via het Algemeen Dagblad, Nieuwsuur en NPO Rijnmond, zouden ze dan nog steeds in Brave Henri geloven?

Bontenbal was dagenlang trending, dus met zijn bekendheid zit het nu in ieder geval beter dan een dag of tien geleden. En de meeste mensen die zijn tweets oprakelen, zouden vermoedelijk toch al niet op hem stemmen, dus in dat opzicht doet het CDA helemaal niet zulke slechte zaken.

Maar de arrogante hooghartigheid in 's mans karakter is dus wel gezien. Tweets zoals hierboven zal ie nu niet meer plaatsen maar de persoonlijkheid verandert niet hoor - zo *is* Henri. Mag, kan, is prima verder, hoef je niet op te stemmen. Maar het is wel afwijkend van het mediabeeld dat CDA presenteert en het toont ook de armoede van het journaille om daar wat kritischer op te zijn. Liever schuiven ze het weer lui in de schoenen van “populistisch rechts”, terwijl Bontenbal de baas wordt van een partij met een groots bestuurlijk verleden, die in de afgelopen twee kabinetten diende, en die weer een “brede volkspartij” willen worden. Hij wil heel veel macht, mogen wij dan een klein beetje public scrutiny en verantwoording?

Tot zover de achtergrond, hieronder de samenvatting die ik voor Revu tikte.

Henri Bontenbal, mogelijk best een kwal

De top van het CDA, dat kennelijk nog bestaat, heeft een nieuwe lijsttrekker aangewezen. De kiezer wil Pieter Omtzigt, maar die hebben ze van zich vervreemd en weggejaagd omdat hij zijn werk te goed deed. De leden hadden liever Derk Boswijk, omdat ze die tenminste kenden, maar het partijbestuur koos voor Henri Bontenbal.

Die kent u niet, nee. EenVandaag peilde onder CDA-leden dat zelfs binnen die partij bijna de helft niet weet wie hij precies is, of waar ie voor staat. Zodoende kreeg je krantenkoppen waarin Bontenbal werd aangekondigd als lijsttrekker onder de kop ‘Het CDA verkeert in doodsnood’ (AD), opgeluisterd met wapenfeiten als ‘de nieuwe CDA-leider maakt privé al sinds 2006 geen vliegreizen meer vanwege het klimaat’.

Het beeld dat hieruit opstijgt - onbekende man trekt aan dood christenpaard met GroenLinks-achtige agenda - moest daarna geschraagd worden met een reeks media-optredens. Die vulden zich natuurlijk met de bekende platitudes: relatieve buitenstaander, fris gezicht van een brede volkspartij voor een fatsoenlijk Nederland, u kent de glanzende wikkels wel waarin een licht beschimmeld politiek product opnieuw verkocht wordt.

Ja heus, het CDA is nog een ‘brede volkspartij’ - als je de propagandamakers van het vijf zetels peilende partijtje tenminste moet geloven. En om het ‘volk’ in ‘volkspartij’ nog even dik te onderstrepen, werd een coalitie met de PVV alvast op voorhand uitgesloten.

Zo werd ‘Hen… wie? Henri!’, zoals het kopje letterlijk op de CDA-website staat, gelanceerd als een fatsoenlijke man die in armoede opgroeide in een groot gezin, maar ging studeren en nu portretten schrijft van mensen die hem inspireren (Ruub Lubbers, paus Franciscus) en die het CDA weer breed gaat trekken waarbij hij - als belezen natuurkundige - het klimaatbeleid als ‘morele plicht’ bestempelt.

Gelukkig is het 2023 en hebben we sociale media, waarop zijn Twittergeschiedenis een andere kant van Henri laat zien. Zo kwam hij voor ’t eerst in de Kamer toen Pieter Omtzigt ziek uitviel en hij hem verving, maar Henri mag graag op Twitter klieren over dat ‘sensibiliseren’ van de man die een functie elders moest krijgen. Heel fatsoenlijk een collegiaal dolkstootje in de rug. Ook had hij graag gezien dat corona niet oude of dikke mensen treft, maar ‘domme mensen’, zou hij wensen dat ‘klimaatontkenning’ strafbaar wordt gemaakt en is hij behoorlijk anti-boeren - een houding die het ‘oude’ CDA ook al zo goed is bekomen.

Je snapt: Twitter gaat heel kalm en afgewogen met zulke ontdekkingen om (nee), maar zeker in contrast met wat de mannetjesmakers en de overschrijfmedia boetseren geeft het verhelderende karaktercontext: Henri Bontenbal is een vingerwapperventje in de traditie van Maxime Verhagen, scoort qua eigenwaan hoog op de Schaal van Eurlings en is niet vies van broedermoord als dat zijn carrière vooruit kan helpen. Een echte CDA’er, dus.

Deze column verscheen in Nieuwe Revu 36 - 2023

Beryl,