Koddige campagnepret! Vol op het orgel met roddel, achterklap en cancel-kwesties

Reinheidsgebod zoekt onmogelijke balans met rariteitenkabinet

Het is de vroege ochtend van maandag 18 september wanneer dit Nieuwsbriefje-met-Revu-cursiefje in uw mailbox is geploft (goedemorgen!) en aan het einde van deze week is het opsomminkje van politiek geklootviool dat hieronder volgt ongetwijfeld allang weer overtroffen door nieuwe anekdotes vol al dan niet verkwikkelijk ongein, onzin en (f)ophef over de aankomende verkiezingen.

Want jeetje jongens, wat volgen de veel te lange vaarwels de razendsnelle vertrekfarces elkaar in een onnavolgbaar tempo op…

Terwijl zittende Kamerleden geen enkele darlings killen in meterslange persoonlijke notulen over waarom ze niet herkiesbaar kunnen, willen of zullen zijn, maakt de volgende generatie Binnenhofbestormers (of beter, gezien de nog jaren durende verbouwing daarvan: de tijdelijke Apenrotsbestijgers) het de kiezer ook niet makkelijker om de politieke beroepsgroep nog een beetje serieus/zer te nemen. Terwijl ‘het herstel van vertrouwen’ bij alle lijsttrekkers op de lippen bestorven ligt, is de bestaanszekerheid van enige cognitieve competentie bij nieuwe kandidaten ver te zoeken.

We gaan er maar eens even doorheen, met als bijkomend voordeel: dan houden we het ook eens een keertje luchtig!

Neem bijvoorbeeld Yesim Candan, kennelijk bekend van tv (maar dat kijk ik niet), die zichzelf uit het niets naar plek 11 had gecopywrite bij D66, om binnen enkele uren na een draadje over haar motieven al een (gedwongen) afscheidswoordje te publiceren toen NRC eerste onthulde (en Henk Otten bevestigde) dat ze ooit bij FVD gesolliciteerd had, evenals bij andere partijen want het is een soort Dilan die bereid is net zo lang partijkaarten te sparen tot ze ergens bingo heeft. Tevens was vóór die ‘foute sollicitatie’ bekend werd al enige onzinnige consternatie opgeklopt door de karaktermoordlustige cognac-courant, omdat Candan in een openbaar te lezen en in journalistieke vrijheid geschreven column voor RTL Nieuws had opgetekend dat Sigrid Kaag inderdaad een soort heks was gebleken inzake het Afghanistan-debacle, en dat die kwestie tot nieuwe verkiezingen had moeten leiden. Ja, dan word je dus razendsnel gezelfmoord van een kieslijst:

Haar eigen besluit. Tuurlijk Robbie.

Het gekke is: Dat was nog niet eens het snelste ontslag van de week, want Pieter Omtzigt had een dag eerder binnen een paar tellen een woordvoerder aangenomen en weer de wacht aangezegd. Er dook bij de man van levende streekroman Susan Smit een Twitterverleden op over zijn wens tot prikplicht van vaccinweigeraars, versnelde gedwongen onteigening van onwillige boeren en - de doodsteek - een tweet waarin hij BBB een “gezwel voor de democratie” had genoemd. Dat Onno Aerden met zulke retoriek geen geloofwaardige woordvoerder voor Nieuw Sociaal Contract kan zijn, lijkt me op zich evident, dus een betere screening was hier belangrijk en verstandig geweest om een voor alle betrokkenen pijnlijke situatie te voorkomen. Nu werd het voor allen lelijk.

Vooral zijn dit twee voorbeelden van tamelijk onverkwikkelijke ontwikkelingen waarin het digitale reinheidsgebod steeds strikter wordt toegepast. Niet alleen bestaan er geen mensen die zonder fouten, opwellingen of onbehouwen opvattingen zijn (zeker niet als die mensen zichzelf gegeseld hebben met een Twitter-account), je moet volgens mij ook helemaal niet wíllen dat er alleen maar zulke mensen zijn. Dat leidt tot louter negatieve bijwerkingen zoals opportunisme, onoprechtheid en krampachtigheid. Er zijn al genoeg kerken gebouwd op valse vroomheid.

De grootse wanen vanGravin Genderwaanzin en Graaf Tel

Een extra reden waarom een rigoreus reinheidsgebod zo rampzalig uitpakt, is omdat er diagonaal tegenover die onmenselijke eis van zondige onbeschrevenheid karikaturen bestaan als Carline van Breugel, die zich namens D66 profileert als een biseksuele vrouw die een relatie met een transman heeft en daarom (!) graag de Kamer in wil. Daar mag je dan weer niet te hard over zuchten dat zij nogal leeg, plat en narcistisch overkomt, want dan reduceer je jezelf als criticus tot een of andere -foob, en kun je nergens kandidaat of woordvoerder meer worden. Maar kom op, dit dametje hoort op een festival, in een nachtclub, een erotiekbeurs of voor mijn part op de sofa van iemand met veel diploma’s aan de muur die met zo veel mogelijk peinzende empathie aan je vraagt waar die gemene oom je vroeger zodanig heeft aangeraakt dat het nu nog steeds een beetje auw doet:

Loading video

Ze hoort in ieder geval niet in de Tweede Kamer, want Carline (re)presenteert alleen zichzelf als uithangbord van een narcistische gender-fringe en dat dan ook nog op een manier die je bijna doet terugverlangen naar een politiek van oude grijze mannen die gekleed in stijve grijze pakken en gezeten aan grauwe eikenhouten tafels met enige passieve agressie hun dikke sigarenrook in elkanders richting ademen gedurende dagenlange onderhandelingen over procentpuntjes bezuinigingen, waarover achteraf in een avondkrant drie pagina’s notulen verschijnen die helemaal niemand leest. Een béétje meer van zulke bedachtzame stilte in het politieke bedrijf, is dat niet wat we eigenlijk allemaal nodig hebben als we überhaupt ooit nog wat vertrouwen willen terugwinnen in onze vertegenwoordiging?

Liever geen lidmaatschappen? Losse donaties via iDeal via deze doneerbutton:

Gek genoeg is er eigenlijk wel zo’n soort man, niemand kent hem maar hij heet Henri Bontenbal. Ohnee toch niet. Zijn - ook niet heel bekende - fractiegenoten van het ooit zo machtige CDA zijn nota bene gedegradeerd tot mascottes die zijn beeltenis op een trui dragen, in de hoop dat hij zodoende wat extra zendtijd meepakt. Kijk die arme Derk Boswijk hierboven nou toch. Henri van het CDA doet hetzelfde als Carline van D66, maar dan binnen zijn eigen bubbel - door vol op het orgel gaan, met een stukje soundtrack uit het epos Gladatior (dat leek hem “wel toepasselijk, in campagnetijd 😎“) Hij deed mij niet meteen aan Russell Crowe denken want die trok wel volle zalen en arena’s, maar wel aan Graaf Tel uit Sesamstraat…

Loading video

Maar goed, bij de grootste leegeter van het CDA is het ook allemaal een beetje vaag. BBB zet Lientje op 1 maar hun beoogde premierskandidate - de alleraardigste trad wife Mona Keijzer - pas op 2 terwijl de nummer 3, drager van de Militaire Willems-Orde Gijs Tuinman, doodleuk in de krant vertelt dat je heus niet op hem hoeft te stemmen. Verfrissend, wellicht. Verwarrend, sowieso. Het doet mij als kiezer twee dingen afvragen: wat wil ik dan eigenlijk wél horen, en vooral: wie kan het me bieden? Op allebei die vragen heb ik geen antwoord (sorry als u hier hoopte op een zin om zelf een beetje aan vast te klampen.)

Bij toeval op een kieslijst komen klinkt sowieso als een ongeluk waar je zo snel mogelijk je verzekeraar voor wilt bellen, maar goed. Hij is een gevierde en geridderde veteraan en ik ben slechts een veteraan van sleetse online loopgravenoorlogen, dus Gijs zal wel weten wat ie doet, toch?

Okee dan niet, Gijs. Bedankt voor je diensten verder

Peilingen, rapportcijfers en de digitale thermometer

Wat hebben we verder nog? Ohja, peilingen natuurlijk! Peilingen en rapportcijfers. In de ene lijst voert GordelRoos van Timmerfrans nipt de dagkoersen aan, elders torent het NSC van Omtzigt overal bovenuit, nergens tikt D66 dubbele cijfers aan (hoezee!) en hoe het met de Partij voor de Dieren moet aflopen na de absurde lemmingenstunt van de directie van Ouwehands Dierenpark is nog even afwachten. Hoewel een Dierenstem bij mij niet hoog op de optielijst staat en de spectaculair mislukte coup van het partijbestuur leidde tot een hartverwarmende tegenrevolutie van de Kamer- en partijleden, vind ik de schade toch sneu voor Esther Ouwehand want dat is nou net één van die weinigen in Den Haag die oprecht op mij overkomt. Maar een gouden regel is: Kiezers houden niet van gedoe, en gedoe is wat er gaande is bij de Dieren.

In de coulissen wrijft Frenske zich dus ongetwijfeld in de bolle knuistjes want alle onderzoeken laten zien dat bij de PvdD veel electorale overlooppotentie naar zijn schijn van “Verenigd Links” zit.

Andere cijfers, namelijk die van de digitale thermometer, laten juist zien dat Frenske bij het grote publiek breed bekend is, maar zéér ongeliefd. Check voor de lol een paar van de duizenden reacties op een clipje uit zijn optreden bij VARA-vrienden Kalief & Suffie, want die zijn niet mals voor de Bolle Verorberaar van Brussels Wachtgeld & Burgerlijk Vertrouwen. Niet heel raar, als je hem zijn dubbelrol van “buitenstaander die de binnenkant goed kent” hieronder ziet acteren:

Loading video

Weer elders worden rapportcijfers gekoppeld aan de kandidaten. Een man met een gloednieuwe partij met een vooralsnog lege lijst - ene Pieter Omtzigt - scoort het hoogste cijfer in een onderzoekje van de Volkskrant, maar zelfs de volstrekt onbekende Henri Bontebal gooit hogere ogen dan Frenske. Ook opvallend is hoe Lientje beter ligt bij de bevraagde burgers dan haar beoogde premierskandidate Mona, wat wederom de vraag oproept: waarom niet zelf de boerenkar trekken, Caroline?

Toch ook opvallend, voor mij althans: Bordkartonnen kroonprinses Dilan Yesilgoz met een ruime voldoende op plek 2. Dat moet haast wel een dankbaar gevolg zijn van jarenlange mediamassage bij het grote publiek, plus een restje ‘Bedankt Mark’ bij het trouwe deel van de achterban. Maar zelfs die kiezers zullen toch fronsen bij de te pas en te onpas in tranen uitbarstende tassendraagster Sophie Hermans op plek 2 van hun kandidatenlijst, gevolgd door de tweemaal moeder geworden dus lange tijd afwezige Bente Becker op 3? Nog gekker - vind ik dan - is Eric “Hoe meer asielzoekers hoe beter” van der Burg op 4 en strenge stikstofsecretaresse Christianne van der Wal op 5, terwijl hun partij de verkiezingen in wil met een ‘minder minder minder migratie’-credo plus een ‘dat stikstofdossier kan best wachten’-houding. Of maakt het VVD-kiezers gewoon überhaupt nooit meer wat uit wat de partij zégt, en wie de partij daarvoor het tegenovergestelde laat dóen?

Wanneer je, die tegenstrijdigheid indachtig, naar de overkant kijkt, rijst nog een vraag: is Geert Wilders echt geneigd te geloven dat Dilan bereid is met hem aan de onderhandelingstafel te gaan, mochten ze beiden daadwerkelijk dergelijke hoge ogen gooien op 22 november? Zulks suggereert hij immers met zijn licht afgezwakte retoriek over migratie en islam, aangevuld met de stellige woorden, geuit in De Telegraaf, over zijn wens méé te willen doen in een nieuwe coalitie. Of helpen Dilan en Geert elkaar gewoon een beetje om hun wederzijdse achterban een beetje (valse) hoop te geven? Hoop is uitgestelde teleurstelling, zéker in het stemhokje, maar van de PVV ben ik niet echt gewend zich voor zulk opportunisme te lenen. De harde ‘gewoon rechtdoor’-toon van (nu Van der Staaij vertrekt) het oudst gediende Kamerlid raakt wellicht niet altijd de juiste snaar, maar is gevoelsmatig tenminste wel eerlijker.

Als - ietwat verongelijkte - tegenstem tegen het establishment blijft de PVV wel de meest stabiele optie eind november, want niet alleen de systeempers deed nauwelijks verslag van de presentatie van de FVD kandidatenlijst: ook van de eigen achterban keken relatief weinig mensen naar de slecht geregisseerde, low energy livestream, ondanks verwoede pogingen om verrassingen te suggereren (die niet werden waargemaakt). Politiek gezien is FVD is dood gewicht en electoraal een handige bliksemafleider vóór het kartel, maar geen donderklap tégen dat kartel.

Geachte voorzitters, ik rond af. De verkiezingsuitslag krijgt pas ongeveer twee weken voor de stembusgang een minder vloeibare en meer voorspelbare vorm en ook dan kunnen bijzonder incidenten, uitglijders of gebeurtenissen van algemeen belang nog steeds voor verschuivingen zorgen. Tot pak ‘m beet 10 november is de aanloop dus vooral liefhebbersvoer, voor politieke junkies. En die worden goed in hun gulzigheid bediend door de (on)macht van partijen om zichzelf op de kaart te krijgen, of bij nader inzien ongewenste individuen daar weer vanaf. Onderstaand voor de vorm nog mijn Revu-column van deze week - om nog eens te resumeren dat er veel op het spel staat, maar eigenlijk ook best veel te lachen valt. Geniet er nog maar even van, heel snel wordt alles weer zoals het altijd was, en krijg je wat je altijd kreeg (maar nooit wat je zou willen hebben). Dat is democratie.

Wat máken veel partijen zich fantastisch belachelijk

Hoe Nederland er na de verkiezingen uit zal zien, is koffiedik kijken en zal ongetwijfeld - de gestaag dalende landelijke stemming van de afgelopen jaren indachtig - bij een meerderheid vooral tot teleurstelling leiden. Maar de periode tót 22 november begint zich als een festival van de zoete volkswraak te ontvouwen. Want wat máken veel partijen zich fantastisch belachelijk.

Jarenlang zagen we Den Haag een janboel maken van democratisch bestuur, individuele rechten, toeslagenouders, gasgroningers, te weinig handen aan het bed, lerarentekorten voor de klas en een groeiende onmacht op het onlosmakelijk verweven dubbeldossier migratie & rechtshandhaving.

Politieke verantwoordelijkheid is nagenoeg afgeschaft, sms’jes gingen samen met diverse actieve herinneringen de kabinetskliko in, opportunisme omwille van het machtsspel leidde tot herhaaldelijke, misschien wel permanente schoffering van het parlement. met Functie Elders als antidemocratisch dieptepunt. Hoe luider de kiezers klaagden, de te meer verwijten van populisme en “online intimidatie” zij (via de gezagsgetrouwe media) om de oren kregen - met daar bovenop de als boetes aanvoelende rekeningen voor inflatie, energieprijzen en klimaattransitie.

Maar nu! Is het eventjes feest. Tot aan stembusdag kan de kiezer zich de ballen uit broek of bh lachen om alle klunzige, krampachtige en ronduit randdebiele Haagse campagnekluchten. Na zo veel jaren navelstaren en roeren in vieze soepen van slechte spin, blijken veel partijen zelf ook geen idee meer te hebben wie ze eigenlijk zijn, waar ze voor staan en wie ze daarmee proberen te overtuigen. Allemaal noemen ze zich ‘volkspartij’, maar vooral recente coalitiepartijen lijken dat volk volledig kwijt te zijn geraakt.

Het CDA - ooit en heel lang dé politieke volkskerk van Nederland - is gereduceerd tot een bastaardzoon van Maxime Verhagen en Camiel Eurlings, achter wie wat broekies aanlopen die een trui moeten dragen met “Hen..wie? Henri!” om hem nog enigszins naam te geven. De VVD heeft een bordkartonnen cut-out van een partijleider neergezet in de hoop dat hun kiezers pas ná 22 november doorhebben dat Rutte nooit aan goeie opvolging heeft gewerkt en Dilan daarom een karig gevuld bolderkarretje met tassendragers en knipmessen trekt. Ze is iets blonder geverfd, om de stiekeme migratiehaters niet te veel af te schrikken, en reikt schijnheilige samenwerkhandjes richting de PVV.

Bij D66 is de paniek nog hilarischer: die houden online uithuilsessies vanwege de verdeling van de kieslijst, want alles na plek 8 peilt buiten de Haagse bestaanszekerheid. Op lagere plekken zijn sommigen derhalve alvast aan individuele voorkeurscampagnes begonnen - ze willen ‘hun klus afmaken’. Voor het algemeen nut, natuurlijk, niet voor het aanzien en het salaris.

Na 22 november eindigt alles weer in een moedeloze sleur van ergernis die hoort bij het politieke bedrijf, maar tot die dag kan de kiezer even lachend omlaag pissen op zelfgenoegzame kartelpolitici die zichzelf krampachtig door hun radeloze campagnes blunderen.

Deze column verscheen in Nieuwe Revu 40 - 2023